Kantoor vol Afval
Rijkskantoor als toonbeeld voor circulair renoveren
Het Kantoor vol Afval (KaVA) is een voorbeeldstellend project voor circulair renoveren en de opschaling daarvan. Een robuust maar verouderd defensiekantoor uit 1980 is omgevormd tot een inspirerende werkomgeving voor de Rijksoverheid die overtuigend toont hoe hergebruik en hoogwaardige kwaliteit hand in hand kunnen gaan. Maximaal hergebruik is bereikt door principieel vrijkomende materialen uit het bestaande gebouw opnieuw toe te passen en elementen uit donorgebouwen in te passen.
PTSA bedacht en ontwierp 15 ‘circulaire producten’ die binnen het project ontwikkeld en getest zijn om zo kennis en ervaring op te doen en de werkwijze herhaalbaar te maken. Tegelijk wordt een eigentijdse werkomgeving gemaakt met de gebruikelijke hoge kwaliteits- en comforteisen die gelden voor rijkskantoren.
Verbindende ingrepen
Met gerichte ingrepen zijn nieuwe ruimtelijke verbindingen gemaakt in een gesloten cellenkantoor. De ingrepen zijn afgewogen om zoveel mogelijk van het bestaande gebouw te behouden en zo min mogelijk nieuw afval te laten ontstaan. Zowel de nieuwe indeling als de sfeer van het gebouw zijn sterk beïnvloed door dit doel. De in het zicht gebrachte betonstructuur, behouden baksteen en keramische vloertegels geven het interieur patina en een ‘sense of place’.
Hergebruik op locatie
Onderdelen die niet behouden bleven, zijn gedemonteerd, bewerkt en zo veel mogelijk hergebruikt binnen het project. Houten plafonds, muren van gezaagd metselwerk, betonnen lichthappers en de uitbreiding van de keramische tegelvloer zijn hier voorbeelden van. Op natuurlijke wijze mengen deze onderdelen in het materialenpalet en vormen een brug tussen de oorspronkelijke en nieuwe architectuur.
Donorgebouw
Aanvullend zijn extra onderdelen verzameld van andere slooplocaties. Met name een bankkantoor in Amsterdam diende als belangrijkste donorgebouw. Wand- en plafondsystemen, verlichting, klimaatplafonds en luchtbehandelingskasten werden getransplanteerd uit dit grootschalige renovatieproject. Deze componenten voegen een verfijnde kwaliteit toe aan het interieur en vormen een welkom contrast met de ruwe bestaande materialen.
Collagesthetiek
PTSA stelde Kantoor vol Afval samen als een collage. Gevonden elementen zijn bewerkt en laag over laag ingepast in het ontwerp. De esthetiek komt voort uit het cureren van de beschikbare materialen, het reageren op de bestaande structuur, het verfijnen en verzachten van de vaak ruwe gebruikte elementen en het omarmen van imperfectie. Patronen, zichtlijnen, licht en texturen zijn benut om ruimtes met elkaar te verweven. Daarnaast ontwierp studio Raw Color een kleurenpallet als extra verbindende laag.
65% hergebruik, 40% CO-reductie
Het hoofddoel van het project, voldoen aan de vereisten van het klimaatverdrag (Paris Proof) door de focus op hergebruik bij renovatie, is bereikt. De werkwijze verminderde de materiaalgebonden CO2 emissie met 40% vergeleken met dezelfde renovatie met nieuwe materialen. Daarbij zijn, naast het behoud van het bestaande gebouw, de ingrepen gerealiseerd met 65% hergebruik.
Situatie
Gebouw 356 is onderdeel van het hangar-gebied van voormalig Marine Vliegkamp Valkenburg in Katwijk. Vooruitlopend op de stedelijke ontwikkeling van het omliggende terrein wordt de plek benut als innovatie ‘field-lab’. Waar ooit verkenningsvliegtuigen werden onderhouden is nu een verzamelplaats ontstaan voor bedrijven die drone-technologieën ontwikkelen, ‘Unmanned Valley’ geheten. Met het KaVA-project wordt dit verzamelgebouw verder uitgebreid én ingezet op het ontwikkelen van de circulair bouwpraktijk.
Het kantoor uit 1980 is een typisch cellenkantoor met een robuust betonnen casco en gevel en binnenwanden van baksteen. Als werkomgeving is het verouderd terwijl het in veel opzichten voldoende potentie heeft voor een tweede leven. Daarmee is het exemplarisch voor een groot deel van de kantoren van Defensie en juist daarom gekozen voor deze voorbeeldstellende opgave.
